Om de volledige innovatiekracht van een organisatie te kunnen benutten is het belangrijk dat we de aanwezige kennis en creativiteit van medewerkers met elkaar verbinden. Dat kan door samenwerking over de grenzen van afdelingen, teams en projecten te bevorderen.
Er zijn verschillende mogelijkheden voor innovatiegerichte samenwerking. Ik noem hieronder 3 mogelijkheden. Deze kunnen natuurlijk ook in combinaties voorkomen.
Kruisbestuivers
Projectteams hebben vaak op bepaalde momenten in het project de behoefte aan externe feedback. In het filmbedrijf Pixar heeft men daarvoor Braintrusts ontwikkeld. Een Braintrust is een groep collega’s met veel ervaring die voor een projectteam dat bezig met de productie van een film, beschikbaar is om op verzoek, als groep, mee te denken en mee te adviseren.
In elke organisatie zijn Braintrusts te vormen. Ze hebben grote voordelen. Door collega’s te vragen mee te denken vergroot je als projectteam de kans op nieuwe perspectieven en ideeën. Het waarborgt de doorstroming van kennis en ervaring. Het creëert ook een cultuur van openheid, samenwerking en kruisbestuiving. De organisatie voelt warmer aan.
Het leiderschap in een organisatie zou kunnen inventariseren welke medewerkers bereid zijn om met projecten van collega’s mee te denken. In sommige organisaties krijgt deze pool van meedenkers trainingen in creativiteitstechnieken om daarmee hun collega’s te kunnen helpen buiten de eigen kaders te denken en nieuwe effectieve oplossingen te vinden. Een voorbeeld daarvan zijn de Taskforces Ideeën Genereren En Realiseren (Tigers) die binnen onder meer binnen het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat actief zijn.
De innovatie community
Een meer vergaande vorm van samenwerking en kennisdeling is de innovatie community. Medewerkers vormen met elkaar een netwerk van “kindred spirits” die met elkaar kennis en ideeën uitwisselen, van elkaar over innovatie leren en gezamenlijk activiteiten ondernemen.
Het bouwen van een innovatie community vraagt om regie en koers. Het moet van meet af aan duidelijk zijn welk doel zo’n community dient en welk commitment van de leden wordt gevraagd.
Ga er vanuit dat niet iedereen die zich opgeeft voor zo’n innovatie communiy ook bereid is daar veel tijd in te investeren. Een deel van de innovatie community zal bestaan uit “lurkers”. Ze lezen wel wat er in de community wordt besproken maar doen niet actief mee. Dus concentreer je op de personen die wel bereid zijn tot actie en verleid daarmee de “lurkers” zich ook in te zetten.
Wanneer een community is gevormd is het belangrijk dat er voortdurend energie aan wordt toegevoegd door het organiseren van inspirerende fysieke en virtuele bijeenkomsten (zoals webinars) het gezamenlijk ontwikkelen van innovatiegerichte activiteiten, en het tonen en vieren van de successen van de community.
Het moet iedereen duidelijk zijn dat deelname aan de community meerwaarde heeft. Wanneer het gelukt is om een levendige innovation community te bouwen, vergroot je daarmee ook de aantrekkelijkheid van de organisatie om voor te werken.
Een specifiek vorm van een innovation community is de “innovation lab” die we in steeds meer organisaties zien ontstaan. Ik zal daar in een van de volgende blogs specifiek op ingaan.
De innovatiezwerm
We kennen het verschijnsel in de natuur. Bijen kunnen door samen te werken zonder enige vorm van centraal leiderschap hun nesten bouwen en hun voedsel verkrijgen.
Deze vorm van samenwerking waar mensen elkaar spontaan opzoeken en samenwerken om een gezamenlijk doel te bereiken, een passie te delen, en droom te realiseren wordt, naar analogie van de natuur, zwermen (swarming) genoemd.
Een historisch voorbeeld van de kracht van zwermen is het ontstaan van het World Wide Web. Na de start met Tim Berners-Lee was iedereen die een goed idee of initiatief had en eraan wilde meedoen, welkom in de zwerm. En we weten allemaal hoe deze gebundelde creatieve kracht heeft geleid tot een van de meest betekenisvolle innovaties voor de mensheid.
Peter Gloor, een auteur over innovatiegerichte zwermen stelt: “Swarms can form instantaneously and collaborate on innovative tasks from almost anywhere, crossing boundaries and cultural lines.“
In zijn meest recente boek: Swarm Leadership and the Collective Mind: Using Collaborative Innovation Networks to Build a Better Business geeft Gloor advies om een zwerm te vormen:
1. Kies het innovatie gerelateerde topic waar je gepassioneerd over bent en wat je verder wilt brengen, verandering in wil aanbrengen, je organisatie mee in beweging wilt brengen, resultaten mee wilt boeken.
2. Vind je zwerm. Kom in contact met collega’s en externen die met jou deze passie, ambitie en visie delen.
3. Vorm je zwerm. Kom face-to-face bijeen om met elkaar te brainstormen waarop te focussen en de stappen naar een mijlpaal te definiëren. Blijf met elkaar interacteren en kom tot actie.
Gloor stelt dat het doel van de zwerm het creëren van een “living collective mind” is, die voortdurend met elkaar (innovatiegericht) in verbinding staat.
In het boek Hoe richt je een zwerm? Een eenvoudige aanpak voor complexe vraagstukken van Eric Spaans, Gemma van der Ploeg en Rolf Resink stellen zij:
“Als je vertrouwt op de kennis, loyaliteit en het zelfsturend vermogen van mensen en je brengt hen op een goede manier met elkaar in gesprek, dan ontstaan er de mooiste dingen”
De auteurs geven aan dat het creëren van deze “vrije ruimte” vooral belangrijk is bij complexe vraagstukken waarbij sprake is “van een groot aantal betrokken partijen, er zijn telkens nieuwe, onvoorziene ontwikkelingen die meegenomen moeten worden en er bestaat geen causale relatie tussen oorzaak en gevolg, deze is meestal pas achteraf vast te stellen.
Het zijn vraagstukken met een groot aantal stakeholders, over verschillende (semi-)publieke organisaties heen of tussen organisaties en hun medewerkers en afnemers. Denk aan het klimaat- of energievraagstuk, aan de transities in de zorg en aan de reorganisaties en cultuurveranderingen die nodig zijn in grote instituties.”
Ik heb in deze blog 3 belangrijke vormen van innovatiegerichte samenwerking besproken. Welke vorm past het beste in de eigen organisatie? Bedenk dat er bij samenwerking een driedubbele oogst ontstaat. Het resultaat wordt er sneller door bereikt, het vergroot de betrokkenheid bij innoveren, en het bouwt aan een cultuur van kennisdeling en openstaan voor andere perspectieven.
TIP:
Beantwoord voor je organisatie-onderdeel de volgende vragen:
- Waarom willen we innovatiegerichte samenwerking bevorderen?
- Wat gebeurt er momenteel al in onze organisatie aan innovatiegerichte samenwerking? Hoe lopen die initiatieven?
- Zijn er nog meer mogelijkheden voor innovatiegerichte samenwerking. Wat moeten we doen om die te stimuleren?
Prof. dr. Jeff Gaspersz, hoogleraar innovatie, Nyenrode Business Universiteit
spreker en schrijver over innovatie en (business) creativiteit
Photocredits: iStock en Pixabay
Top experts delen ideeën
Facebook
Twitter
LinkedIn