Schrijven om te ontdekken wat je denkt

Schrijven om te ontdekken wat je denkt

Wanneer je zo snel schrijft als je hand kan bewegen, of je vingers kunnen typen, en je constant woorden blijft genereren zonder te stoppen, zullen er verbazingwekkende dingen gebeuren… Ik vraag je om je snel passerende gedachten op te schrijven alsof ze van goud zijn, omdat sommige van deze gedachten van onschatbare waarde voor je kunnen zijn wanneer je ze op een juist moment onderzoekt - Mark Levy

Wanneer je een werkelijk kansrijk idee hebt gevonden, wil je het vaak verder onderzoeken. Is het werkelijk zo veelbelovend? Wat zeggen mijn gevoelens over het idee? Ben ik de persoon die het moet gaan uitvoeren? Wat zouden obstakels kunnen zijn? Wie zou mij daarbij kunnen helpen? Wat zouden de gevolgen zijn als ik dit idee werkelijk zou realiseren?

Wat je dan zou kunnen doen, is op een hele losse manier over je idee schrijven. Elke gedachte die in je opkomt, is goed en schrijf je op. Wellicht vind je jezelf niet zo’n schrijver. Maar probeer het dan toch. Niemand kijkt mee als je schrijft over het idee. Je schrijft in een stijl die men ook wel het schrijven volgens het ‘stromen van het bewustzijn’ heeft genoemd. Diverse bekende schrijvers als Marcel Proust, Virginia Woolf, James Joyce en William Faulkner hebben van deze stijl gebruikgemaakt. Je volgt direct je gedachten en je schrijft alles op wat in je hoofd opkomt over je idee, ook al lijkt er geen touw aan vast te knopen. Ook al komt wat je schrijft nogal chaotisch over. Dat geeft ook niet. Niemand hoeft te lezen wat jij over je idee schrijft. De ene gedachte leidt tot de andere gedachte. Je bent je idee aan het onderzoeken.

Mark Levy heeft over deze wijze van schrijven een boeiend boek geschreven. Zijn basisgedachte is: je moet niet denken en dan opschrijven wat je denkt. Je moet gewoon beginnen te schrijven en dan zie je wel wat je denkt. Een van de meest bekende en productieve schrijvers op het gebied van managementboeken, Tom Peters, schrijft in het voorwoord van het boek van Levy dat deze wijze van schrijven om je creatief denken te versnellen en problemen op te lossen, precies de manier is die hij zelf ook toepast.
Al schrijvende ben je dus aan het nadenken over je idee en je neemt daarmee je eigen denken waar. Je volgt in je schrijven naadloos je eigen gedachten. Wanneer je bovendien snel schrijft, krijgt het kritisch stemmetje in je weinig kans om het af te keuren. Let dus ook niet op stijl of, wanneer je met de hand schrijft, dat het goed leesbaar voor anderen moet zijn. Lees ook zo min mogelijk terug wat je al hebt opgeschreven. Blijf opschrijven wat je op dat moment denkt.

Levy ziet dit spontane schrijven als een techniek die vooral goed is om te brainstormen met jezelf. Beter zelfs dan het klassieke brainstormen. Daar wil je nog weleens een idee dat je naar voren brengt, direct afkeuren. En als jij dat niet doet dan doen anderen dat wel voor jou. Bij spontaan schrijven krijg je daar weinig gelegenheid toe. Juist door het snel opschrijven van je gedachten, zonder onderbrekingen, is er helemaal geen tijd om te oordelen. En juist het uitstellen van een oordeel is de sleutel tot het krijgen van goede ideeën. We krijgen toegang tot onze creatieve intelligentie wanneer we slimme manieren vinden om onze kritische eigen blik te vermijden.

Bij spontaan schrijven telt de kwantiteit en (nog) niet de kwaliteit. Het gaat er dus om zo veel over je idee te schrijven als maar mogelijk is. Eventueel kun je jezelf een tijdslimiet stellen. Je schrijft bijvoorbeeld gedurende vijf minuten spontaan over je idee. Wat er gebeurt, is dat je je gedurende een bepaalde tijd intens focust op het idee. Je bent helemaal in het moment aan het schrijven over het idee. Onze gedachten krijgen daardoor weinig mogelijkheid om van het ene naar het andere onderwerp te springen. Al schrijvende opent zich de toegang tot je creatieve geest.

Na afloop kun je rustig teruglezen wat je hebt opgeschreven en het beste eruit halen. Natuurlijk gaat het er niet om deze stijl toe te passen bij alles wat je schrijft. In veel gevallen moet je eerst rustig overdenken wat je schrijft. Gaat het om een onderwerp waarvan je denkt dat er veel zelfkritiek op komt, of wanneer je wat vastzit in het schrijven, dan is deze techniek een uitkomst. Probeer het een keer.

TIP

Het gaat erom dingen uit te proberen en te zien of het voor je werkt. Mocht de techniek van het spontane schrijven voor jou niet werken omdat je bijvoorbeeld helemaal niet van schrijven houdt, waarom zou je dan niet proberen je gedachten te laten vloeien in een gesprek met een vriend, je collega of je partner. Dat kan ook heel stimulerend zijn. De kans bestaat wel dat je bewust of onbewust toch rekening gaat houden met hoe de ander over jouw gedachten en ideeën denkt. Maak in ieder geval een afspraak vooraf dat de ander, gedurende een bepaalde tijd, alleen luistert. Dat gaat wellicht gemakkelijker als je, in een rustig tempo, met elkaar een wandeling maakt. De ander is dan ook ergens mee bezig en er zijn meer (visuele) indrukken dan wanneer je in een kale kamer recht tegenover elkaar zit. Verder is er buiten meer zuurstof, en extra zuurstof is goed voor je brein.

© Jeff Gaspersz, 2017