Jeff Gaspersz geïnterviewd

Jeff Gaspersz is geïnterviewd door Femke Hovinga. Zij stelde de vragen en Jeff formuleerde schriftelijk de antwoorden.

De harde business van Nyenrode en creativiteit, is dat geen vreemde combinatie?
Nee, ik vind dat eerder een vreemde vraag. Creativiteit werd vorig jaar in een IBM survey onder 1500 CEO’s in zestig landen benoemd als de belangrijkste factor voor succes. Bij creativiteit denken mensen vaak aan schilders en beeldhouders, terwijl het ook een erg harde kant heeft. Het gaat over slimmer zijn dan de concurrent, nieuwe wegen vinden om te je te onderscheiden. Als Europa niet meer met China kan concurreren op basis van prijs en kwaliteit, dan blijft toch alleen creativiteit als concurrentiefactor over? Creativiteit is een enabler. Je kunt erdoor meer doen met de kennis en competenties die je hebt. .

Wat is dan uw definitie van creativiteit?
De definitie is heel belangrijk. Door innovatie en creativiteit te zetten in de hoek van doorbraakideeën en radicale vernieuwing, zullen veel medewerkers het niet als hun opdracht zien om bij te dragen. Ze ervaren geen eigenaarschap. Een laagdrempelige definitie is: : ‘een proces waarbij nieuwe ideeën worden gegenereerd met een beoogde toegevoegde waarde voor stakeholders’. Medewerkers aan een receptiedesk kunnen zich hiermee uitgenodigd voelen met kansrijke ideeën te komen voor verbetering en vernieuwing in hun werk.
Het innovatieproces begint daarna, door het uitvoeren van de ideeën die ook werkelijk waarde toevoegen.

Creativiteit in een business context begint met ideeën. Daarna start het selectieproces. Sommige organisatie hanteren daarvoor een complex systeem van poorten, om het risico te reduceren dat je investeert in zwakke ideeën. Maar je kunt natuurlijk ook eenvoudig zeggen: Ik selecteer ze en focus op de ideeën met hoge impact en snelle implementatie. We denken weleens creativiteit heeft alle ruimte nodig. Mijn ervaring is dat creativiteit juist floreert bij beperking. De noodzaak is de moeder van de uitvinding. Komt iemand met een goed idee dat te veel geld kost., zeg dan niet direct nee, maar biedt de uitdaging terug te komen met hetzelfde idee voor veel lagere kosten. Dat biedt de nodige creatieve spanning. Geef.

Is creatief denken aan te leren?
Ja. Zie het als een spier die je in staat stelt anders te kunnen kijken, nieuwe mogelijkheden en verbindingen te ontdekken en te benutten. Die spier kun je trainen. Waar het omgaat is dat je in je bedrijf een context creëert waar medewerkers met veel kennis en betrokkenheid de stimulans ervaren met elkaar kennis en ideeën te delen. Involveer hierin ook klanten. Die brengen vaak nieuwe perspectieven. Dat proces kun je dan faciliteren met enkele krachtige creativiteitstechnieken die ondersteunen in het out-of-the box denken. En die kunnen we steeds effectiever toepassen. Dat is te leren. Bedenk dat de grote tegenkracht kan zijn: onze vertrouwde kennis en ervaring die ons afhouden van het zien van nieuwe mogelijkheden. We hebben dan vaak technieken nodig die onze oude denkroutines kunnen doorbreken. Na enige tijd hebben we die technieken niet meer nodig. Dan hebben we ons het denken vanuit verschillende richtingen eigen gemaakt. Voor iedereen is creativiteit en innovatie een uitdaging. We denken weleens: de boekhouder hoeft dat niet. Moet gewoon zijn werk doen. Is het echter belangrijk dat de financiële raportages sneller komen of in een laagdrempeliger format, dan kun je de boekhouder vragen om hiertoe met nieuwe ideeën te komen. Innovatie en creativiteit is een middel tot een doel. Naarmate het doel ambitieuzer is, komen we er vaak niet meer met de oude oplossingen. Dan is nieuw denken en doen nodig. Dus een uitdaging voor onze creativiteit. .

Wat is een absolute no go in een creatief proces?
Let op bij brainstormen dat ook iedereen een kans krijgt. Uit onderzoek blijkt dat brainstormen vaak niet effectief is omdat er allerlei andere sociale processen meespelen. Denk aan dominante mensen die tijdens brainstormen de overrhand hebben, terwijl de stillere medewerker volop goede ideeën nauwelijks aan bod komt. Of brainstormen met de manager erbij waarbij het team bepaalde ideeën niet naar voren durft te brengen.

Als u als buitenstaander naar Nyenrode kijkt, wat zou u het bedrijf dan adviseren?
Het belangrijkste voor Nyenrode is om zich nog verder profileren. Waarin liggen de essenties van Nyenrode die ons onderscheidt van andere aanbieders? Gaat het om duurzaam leiderschap, om innovatie, om de spirituele kanten van het zaken doen, of om andere gebieden? Kortom: als men aan Nyenrode en de Nyenrode ervaring denkt, waarmee associeert men het? Natuurlijk hebben we bekende antwoorden als: bij Nyenrode doe je kennis en kennissen op. Het sterke netwerk, de vormende elementen onder meer via de NCV. Echter wat zijn verder de unieke elementen?
Wat maakt als graduate student of als executive de Nyenrode ervaring anders dan wanneer je het bij Rotterdam School of Management zou doen?
Collega’s als Anke van Hal met duurzaamheid, of Roberto Flören met familiebedrijven of Paul de Blot met business spiritualiteit zetten Nyenrode nog steviger op de kaart op hun gebieden. Zo stevig, dat het bedrijfsleven en de overheid Nyenrode er steeds meer mee gaat associëren. En dat is geweldig. Dat proces kun je versnellen. Hier ligt een belangrijke taak voor marketing. Ondersteun deze ondernemende professoren. Creëer nieuwe podia voor ze, regel interviews, versterk hun personal branding, Daarvan zal Nyenrode veel profijt hebben.

Hoe kan creativiteit een rol spelen in een loopbaan?
Met creativiteit kun je meer mogelijkheden, nieuwe scenario’s ontdekken voor je loopbaan. Vaak vertellen we verhalen over onszelf. Bijvoorbeeld in het antwoord op de vraag: Waar wil je over 10 jaar zijn? Naarmate we dat vertrouwde antwoord steeds vaker geven, slijpt het in. We zijn gaan ophouden onszelf met nieuwe ogen te bekijken. In bedrijven ontstaat nu de combinatie van hoge werkdruk en weinig werkzekerheid. Dat vraagt om nieuw denken in het sturen van je loopbaan. Waar ligt mijn “dieper ja” opdat ik goede keuzes kan maken? Echter ook: hoe laat ik mijn CV onderscheidend zijn? Hoe kan ik strategisch de sociale media inzetten voor mijn loopbaan? Dat vraagt om creërend denken over je loopbaan.

En wat dan met mensen die alles interessant en leuk vinden?
Je moet je diepere gevoelens aanspreken, hetgeen vinden waar je je stromend en dynamisch bij voelt. Op Nyenrode zou er meer tijd besteed kunnen worden aan zelfmanagement en reflectie in plaats van aan kennisoverdracht. Nyenrode moet mensen afleveren die niet uit balans raken, die weten wie ze zijn en wat ze willen. Een krachtige creativiteit is daarbij nodig. Niet alleen voor het bedrijf, maar ook voor jezelf – door cirkeldenken te voorkomen, ontstaan er minder burn-outs.

Wie of wat inspireert u?
Ik haal mijn inspiratie uit allerlei dingen en van verschillende mensen. De Japanse filosoof Basho zei dat je inspirerende mensen niet moet volgen in hun voetstappen, maar moet kijken naar waar ze naar op zoek zijn. Ik ben geinspireerd geraakt door de zoekvragen van de grote genieen. zoals Bach, Einstein en Van Gogh. Maar ook de pianiste Maria Pires inspireerde mij toen ze in een masterclass aan een student vroeg: Wat zijn jouw eigen vragen over dit stuk? Wat een geweldige benadering die de student ruimte geeft voor nieuw denken!. .

Wat hoopt u dat mensen van u leren?
De nadruk ligt niet op kennis. Kennis kun je overal krijgen. Creativiteit is schaars. Ik hoop dat ik mensen kan inspireren doordat ik in mijn sessies een ruimte schep waarin hun eigen kennis en creativiteit kan vloeien en verbinden en zo nieuwe kansrijke inzichten ontstaan. Hiervoor presenteer ik vrijwel alleen met beelden. Als je tekst op een slide heb, gaat men het meteen opschrijven. Mij gaat het echter om de kansgerichte dialoog. .

In een MSc programma heb je natuurlijk wel dat je kennis over bijvoorbeeld innovatietheorieën moet overdragen. Echter ook daar zeg ik: Ik wil graag dat je hier inzichten krijgt aangereikt waar je ook in je werk en loopbaan veel aan blijft hebben. En dat verkrijg je niet door ze bijvoorbeeld op tentamen om kennisreproductie te vragen. De nadruk ligt bij mij op kenniscreatie. Zo zou ik op een tentamen kunnen vragen een checklist te bedenken die bedrijven helpt om hun eigen innovatiekracht te meten. Daarmee train ik hun creatiespier..

Waar bent u het meest trots op?
Trots is niet een woord dat bij mij past, maar het meeste voldoening haal ik uit feedback – wanneer blijkt dat het impact heeft. Van een MSc student kreeg ik een evaluatie waarin stond “the course was lifechanging”’. Misschien overdreef hij wat, maar hij doelde op de positieve impact van wat besproken hebben. En dat wil ik graag: de inzichten scheppen opdat mensen, teams, organisaties, hun kansen kunnen grijpen.

En de toekomst van creativiteit?
Men denkt vaak: landen als China zijn vooral goed in kopiëren van vindingen die elders zijn bedacht. Echter: Vorig jaar was het aantal patenten in China groter dan in de VS. In India heeft Tata met de Nano, een auto van 2750 dollar, de auto eigenlijk opnieuw uitgevonden. Dus ik denk dat in veel Aziatische landen een sterke creatieve motor op gang gaat komen. Des te belangrijk dat in Europa veel aandacht moet uitgaan naar het versterken van creatieve vermogens. Laten we beginnen om creatief denken als verplicht vak in het basisonderwijs in te voeren!.

------------------
Interviewster Femke Hovinga houdt van variëteit, creativiteit en smaakvolle ideeën. Daarom richtte ze ’Hotchpotch’ op, een marketing- en communicatieadviesbureau dat zich bezighoudt met zeer diverse projecten. Niet alleen strategie is onderdeel van dit werk, ook schrijft Femke nog regelmatig voor media zoals NRC Next, Onze Taal en Viva. Onder het motto ”When you’re afraid to do something, chances are it’s exactly the thing you should be doing”, is ze altijd bezig met het vinden van een nieuwe uitdaging.

Sites:
www.hotchpotchmarketing.nl
www.femkehovinga.nl