Durf creatief te zijn! - Philip de Vroe

“It is better to create something that others criticise, than to create nothing and criticise others.”   Ricky Gervais (acteur, komiek)
 

Drie fasen in het creatieve proces
In het creatieve proces zijn er ruwweg drie fasen: het in gedachten scheppen, het “fysiek” scheppen, en het delen van wat je gemaakt hebt met anderen. Dit denkmodel kan ik toepassen op het maken van een schilderij, het schrijven van muziek, het produceren van een YouTube video, maar ook het samenstellen van een nieuwe managementrapportage, of bedenken van een presentatie voor een klant.
De eerste twee stappen, het in gedachten scheppen en het “fysiek” scheppen, zijn vaak erg persoonlijk, kunnen geheel afgezonderd van de buitenwereld worden uitgevoerd, en geven je de kans enorm te genieten van het creatieve proces zelf, zonder verwachtingen over de uiteindelijke uitkomst ervan. In veel van de (auto)biografieën die ik heb gelezen over muzikanten die in de jaren ’70 en ’80 (ver vóór het begin van het internettijdperk) startten, komt een variatie voor op de drijfveer “We maakten vooral de muziek die we zelf graag wilden horen, en waren vervolgens blij verrast dat anderen er ook van genoten”.
 

De paradox bij de derde stap
In ons digitale tijdperk is er een interessante paradox ontstaan wat betreft de derde stap: aan de ene kant is het met de vele social media sites en apps makkelijker dan ooit om wat je gemaakt hebt te delen met anderen, aan de andere kant is het ook makkelijker om (al dan niet anoniem) anderen te bekritiseren of zelfs te proberen ze compleet “af te branden”.

Actrice Ashley Judd noemt het laatste in haar TED-talk een “wereldwijde crisis van online misbruik”, en illustreert dit met schokkende voorbeelden van de vele onvriendelijke, beledigende tot ronduit bedreigende reacties die ze dagelijks krijgt op bijvoorbeeld Twitter of Facebook. Zij pleit voor meer online mededogen en empathie. De Gouden Regel “behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden” kan ook online meer fatsoen en menselijkheid introduceren.
 

Overwin de angst voor kritiek
De angst om bekritiseerd te worden, kan voor sommigen een reden zijn om maar helemaal niet meer creatief bezig te zijn. Het is goed om deze schroom in perspectief te plaatsen.

Ten eerste de misschien niet echt opbeurende constatering dat veel schilderwerk nooit door andermans ogen bekeken zal worden, dat de boeken die je schrijft en publiceert misschien ongelezen zullen blijven, de muziek die je componeert niet beluisterd, en de YouTube video’s die je maakt niet bekeken. Derhalve is het heel goed mogelijk dat er noch kritiek noch lof zal zijn. Zoals schrijver Albert Camus het in zijn meesterwerk “L’étranger” noemde “de tedere onverschilligheid van de wereld”. Maar je hebt het in elk geval geprobeerd!

Een meer positieve benadering op het delen van wat je gemaakt hebt met anderen is het stellen van kansvragen als “Wat als het mensen wél aanspreekt?”, “Wat als ik iemand kan verblijden met wat ik maak?”, “Hoe kan ik bijdragen aan dit onderwerp, aan dit gebied?”.

De meest motiverende uitspraak die ik heb gezien op het gebied van de durf om creatief te zijn, is die van acteur en komiek Ricky Gervais: “It is better to create something that others criticise, than to create nothing and criticise others.”
Gervais gebruikt dit regelmatig als antwoord op hatelijke reacties die hij krijgt van reaguurders, personen die online, vooral op weblogs, uiting geven aan hun vaak ongenuanceerde mening. (Ze zijn te herkennen zijn aan hun beperkte woordenschat en agressieve ondertoon).

In het overgrote merendeel van de gevallen blijkt dat de personen die ongenuanceerd uiting geven aan hun negatieve mening, zelf nog nooit tot noemenswaardige eigen creaties zijn gekomen. De komiek in Rickey Gervais “speelt” ook graag met zijn reaguurders, door ze een simpele waarheid voor te houden over hun tijdsbesteding: “Mocht je mijn werk of mijn persoon niet waarderen, dan staat het je vrij om me te ontvolgen op Twitter, en mijn films niet te bekijken….. Ga op zoek naar iets of iemand die wél naar je zin is. Mij is het om het even!”.
 

Twijfels horen erbij
Creatieve twijfels? Die horen erbij! Zelfs “genie” Leonardo da Vinci werkte volgens de overleveringen gedurende 16 jaar af en aan om zijn Mona Lisa te schilderen, waarbij de creatieve twijfel aan hem bleef knagen. Hij maakte veel proefversies, het was zeker geen “plotselinge creatie”, maar het prachtige schilderij dat nu in het Louvre hangt, fascineert ook heden ten dage nog hordes toeristen en kunstliefhebbers, zo’n 6 miljoen bezoekers per jaar.

Durf creatief te zijn, geniet van het proces, en probeer vervolgens gevonden te worden door een publiek dat wél waardeert wat je hebt gemaakt.

Philip de Vroe (http://www.devroe.org/) maakt als Finance Storyteller (http://www.youtube.com/TheFinanceStoryteller) strategie en finance toegankelijker en aangenamer. Hij ondersteunt met zijn expertise de groei van YouTube kanalen.
 

Bekijk ook de gerelateerde  video (https://www.youtube.com/watch?v=YeX5IJm05AU&t=3s) die Jeff Gaspersz heeft gemaakt over hoe Vincent Van Gogh omging met zelfbeperkende gedachten.