Denk eens in ”full colour”

Hoewel we soms spreken van gedachten als denkbeelden, denken we doorgaans in woorden. De achttiende-eeuwse Duitse filosoof Immanuel Kant noemde denken reeds het praten met jezelf.

Waarschijnlijk heb je die waarneming ook dat wanneer je aan het denken bent, je jezelf innerlijk kunt horen denken: ‘Hoe zal ik dit aanpakken?’ of: ‘Wat zijn de nieuwe kansen die deze ontwikkeling mij biedt?’

En sommigen van ons hebben de gewoonte om zelfs hardop of mompelend te denken. Het denken met woorden kent echter beperkingen. Naarmate we minder vaardig zijn om zaken in woorden te kunnen vatten, remt dat ook ons denkvermogen. Daarnaast is onze denksnelheid dan afhankelijk van de snelheid waarmee we in woorden kunnen denken. Dat hangt vaak weer af van de snelheid waarmee we gewoon zijn te praten.

Probeer eens op een heel andere wijze te denken, zonder woorden, maar ‘full colour’ in beelden. Groten zijn je hierin voorgegaan. Albert Einstein vertelde over zijn eigen denken: ‘De woorden van de taal schijnen geen enkele rol te spelen in mijn denken.’ Einstein dacht vooral in beelden. Hij stelde zich als een klein deeltje voor dat zich met de snelheid van het licht voortbewoog en vroeg zich af wat hij dan zou zien en voelen. Daarna stelde hij zich als een ander deeltje voor dat ook met de lichtsnelheid voortbewoog en vroeg zich af hoe hij het eerste deeltje zou waarnemen. Zo werkend met zijn verbeeldingskracht bouwde hij aan zijn relativiteitstheorie die de hele natuurkunde van die tijd op de kop zou zetten.

En wat denk je van schilders, architecten, filmmakers en beeldhouwers? Zij hebben zich vaak al een mentale voorstelling gemaakt van wat zij willen gaan creëren.

De Italiaanse beeldhouwer en schilder Michelangelo zag zijn beroemde beeldhouwwerk van David in afwachting van de aanvallende reus Goliath, al in het grote blok marmer. Michelangelo beweerde dat hij zijn David alleen nog maar hoefde uit te houwen.

De beroemde Engelse schrijver Charles Dickens gaf aan dat hij zijn verhalen eerst met zijn geestesoog voor zich zag afspelen en dat hij ze daarna alleen maar hoefde op te schrijven.

Je bent zelf waarschijnlijk reeds bekwaam in het innerlijk oproepen van beelden. Toen men ons als kind sprookjes vertelde, hoorden we de woorden niet alleen, maar zagen de wolf werkelijk verkleed als oma onder de dekens liggen.

Ons visuele geheugen is vaak vele malen sterker dan het geheugen voor taal. Het rapport dat je 5 jaar geleden las, zul je je waarschijnlijk niet meer herinneren. Echter, op een receptie ontmoet je iemand en je zegt: ”Sorry, ik ken je naam niet meer, maar we hebben elkaar een keer ontmoet”. Het gezicht van de persoon is in je geheugen opgeslagen.

Oefening:

1. Neem eens plaats in je huiskamer in een gemakkelijke stoel. Je sluit je ogen en dan vraag ik je hoeveel lampen er in het huis zijn. Op dat moment begint bij je een innerlijke video te draaien en je ‘binnenoog’ opent zich. Je ziet jezelf naar de hal lopen en telt het aantal lampen, nu zie je jezelf naar de eerste etage lopen. Je gaat de slaapkamers binnen en begint daar verder te tellen enzovoort. Je verbeeldingskracht is in staat meer op te roepen dan beelden. Je kunt met je ‘binnenoor’ je favoriete muziek horen, met je ‘binnenneus’ wellicht de geur van appeltaart ruiken en met je ‘binnenhuid’ kun je je voorstellen dat iemand je aanraakt.

Deze krachtige, maar vaak onderbenutte kwaliteit om ons levendige innerlijke voorstellingen te maken kun je gebruiken om je denkkracht te versterken en nieuwe kansen te ontdekken.

2.Zet een stukje muziek op. Sluit je ogen en probeer je een verhaal bij de muziek te verbeelden. Neem ook de gevoelens waar die beeld en muziek bij je oproepen.

3. Wanneer je jezelf een doel stelt wil je verandering. Naarmate die verandering groter is, is het vaak moeilijker het doel vast te houden. Je kunt je discipline en wilskracht versterken door intenser te verlangen naar wat je wilt bereiken. Dat verlangen kun je voeden met je verbeeldingskracht.

Sluit je ogen en beeld je in dat je het doel alvast bereikt hebt. Hoe zul je je dan voelen? Hoe reageren anderen? Wat voor invloed zal het bereikte doel op je leven hebben? Je toegenomen verlangen naar deze situatie zal de nodige energie en creativiteit losmaken om het ook werkelijk te bereiken.

Dat is de reden waarom Antoine de Saint-Exupéry, schrijver van ”De kleine prins” meende dat als je een schip wilt bouwen, je eerst het verlangen naar de eindeloze zee moet krijgen.

© Jeff Gaspersz, 2017

Photo: iStock